Jetten ziet noodzaak om uitvoering waterstof ambities te versnellen

Onlangs heeft minister Rob Jetten de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van het waterstofbeleid. De eerder gestelde doelen voor de nationale productiecapaciteit van groene waterstof ziet hij nu slechts als ondergrens. Veel activiteiten zullen parallel moeten gaan plaatsvinden. Hij ziet een taak voor de overheid in het bewaken van de timing en samenhang tussen alle activiteiten en keuzes over de randvoorwaarden die de komende jaren worden gemaakt.

Periodiek rapporteert Rob Jetten de kamer over de voortgang van het nationale waterstofbeleid. Dit doet hij door een kamerbrief aan de voorzitter van de Tweede Kamer te sturen. Begin december heeft hij opnieuw een kamerbrief gestuurd. Hierin gaat hij in op recent behaalde mijlpalen, een update van zijn toekomstvisie en de concrete stappen die hij voor de verwezenlijking daarvan gaat nemen.

Behaalde mijlpalen

Binnenlandse productie van groene waterstof

Nederland ligt op schema om de ambitie van 500 MW binnenlandse elektrolysecapaciteit in 2025 te behalen en mogelijk zelfs te overtreffen. Dit wordt mogelijk gemaakt met name door inzet van instrumenten gericht op subsidiëring van productie en op het stimuleren van gebruik van hernieuwbare waterstof in raffinaderijen , bijvoorbeeld bij Shell in Pernis. In het komende jaar verwacht het kabinet circa 1 GW aan elektrolysecapaciteit te kunnen subsidiëren.

Import groene waterstof

Sinds 2020 is een aantal samenwerkingsovereenkomsten ondertekend voor het faciliteren van contacten tussen bedrijven, havens en kennisstellingen. Dit zijn Portugal, Chili, Uruguay, Canada, Namibië, Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Ook de ontwikkeling van twee waterstof terminals is in de planning opgenomen: een in Rotterdam en een in het ‘Noordzaakanaalgebied’.

De projecten die deelnemen aan het traject behelzen import van waterstof in verschillende vormen (vloeibare waterstof, ammonia en LOHC) van binnen en buiten Europa.

Routekaart Waterstof

De Routekaart bevat een overzicht van de huidige stand van zaken, concrete voorgestelde doelen en acties voor de periodes 2022-2025 en 2025-2030 en vergezichten op de periode na 2030. De Routekaart laat helder zien in welke mate hernieuwbare waterstof een belangrijke rol kan en moet spelen in de klimaatneutrale energiehuishouding.

Jetten ziet de Routekaart als een aansporing voor versnelling van de ambities. De opdracht aan het kabinet is om duidelijkheid te scheppen en kaders te ontwikkelen om de versnelling te faciliteren.

Update visie en gepland beleid

Ambitie tot versnelling

Jetten ziet de noodzaak om de uitvoering van de Nederlandse waterstofambities te versnellen. De gestelde doelen in het Klimaatakkoord voor de binnenlandse productiecapaciteit van groene waterstof ziet hij nu als ondergrens. Hij is van plan om al eerder dan in 2030 de aangegeven 4 GW elektrolysecapaciteit te realiseren. Ook denk hij er over na om deze doelen mogelijk te gaan verdubbelen.

Stimulering gebruik van waterstof in de industrie

Eind van dit jaar wordt duidelijkheid verwacht over de Europese bindende afnamedoelen voor groene waterstof in de industrie. Dit zal inzicht geven hoe groot de vraag naar hernieuwbare waterstof in de industrie in 2030 is. Het groene waterstofdoel voor de industrie (35-50% van het totale waterstofgebruik in de industrie in 2030) beoogt hij te realiseren met een combinatie van normering en subsidies. Een afnameverplichting verwacht hij per 1 januari 2026 in te laten gaan. Uiteraard kan dit niet wanneer de beschikbaarheid en benodigde infrastructuur nog niet op orde is.

Stimuleren gebruik van waterstof in andere sectoren

Er is onlangs een subsidieregeling aangekondigd voor de toepassing van waterstof in (zwaar) wegvervoer en het opschalen van de tank infrastructuur. Ook worden er maatregelen getroffen voor de inzet van waterstof in de gebouwde omgeving, bijvoorbeeld demonstartieprojecten en door het creeren van juridische kaders en veligheidsrichtsnoeren.

In de land- en tuinbouwsector wordt potentieel gezien in de productie en het toepassen van hernieuwbare waterstof. Waterstof kan een mogelijk duurzaam alternatief zijn voor de opwekking van de benodigde warmte in de glastuinbouw en in het vervangen van fossiel brandstofverbruik door landbouwwerktuigen.

Import van hernieuwbare waterstof en dragers

Nederland wil deel gaan nemen aan H2Global. Dit Duitse in publiek-privaat verband, voorziet in een instrument om via veilingen en tenders marktpartijen te ondersteunen bij import van waterstof uit derde landen. In EU-verband wordt onderzocht hoe, gebruikmakend van de H2Global-ervaring, vrijwillige gezamenlijke inkoop kan worden georganiseerd.

Ontwikkeling infrastructuur op land

De huidige plannen voor de ontwikkeling van het transportnet voor waterstof voorzien in genoeg capaciteit om aan de verwachte transportvraag te voldoen. In de ontwikkeling van opslagcapaciteit is nu voorzien in ten minste vier opslagfaciliteiten, maar dit zal niet volstaan bij doorontwikkeling en/of snellere ontwikkeling van de waterstofketen.

Als gevolg van de oorlog in Oekraïne veranderen de aardgasstromen: onder andere door de import van LNG en dientengevolge meer leveringen van West Nederland naar Oost Nederland (en Duitsland). Dat heeft gevolgen voor de tijdige beschikbaarheid van gasleidingen om deze te hergebruiken als transportleiding voor waterstof. Gasunie geeft aan dat de aardgasleiding op het tracé Wieringermeer naar Groningen waarschijnlijk later voor hergebruik beschikbaar komt dan eerder gedacht. Om zoals gepland in de eerste fase van de ontwikkeling van het net het industriecluster Noord-Nederland en de opslaglocaties in het Noorden te koppelen met de rest van het netwerk en om in deze eerste fase de interconnectie met Duitsland te realiseren, is nu een alternatief tracé nodig. Gasunie voorziet 2 alternatieve opties:

• De Brabant route: dit is het tracé van Moerdijk tot Ravenstein. Dit tracé vereist iets minder nieuwbouw. Het tracé overlapt van Moerdijk tot Boxtel met het beoogde tracé van de Delta Corridor, maar zou mogelijk moeten worden verlengd tot America (50 km extra nieuwbouw) als de ombouw van Boxtel tot Ravenstein niet op tijd te realiseren is.
• De Betuwe route: het tracé van Wijngaarden tot Hernen. Dit tracé vereist ongeveer evenveel nieuwbouw en zal mogelijk langzamer uit te voeren zijn vanwege het in kaart brengen van archeologie over de lengte van de nieuwbouw.

Voornemen productie en infrastructuur op zee

Na 2030 zal een significant deel van de op zee opgewekte energie uit windparken ook op zee worden omgezet in waterstof en met buisleidingen aan land worden gebracht, omdat over deze lange afstanden transport van waterstof efficiënter is dan transport van elektriciteit. Jetten is voornemens om Gasunie de publieke taak te geven om het waterstofnetwerk dat hiervoor op zee nodig is te realiseren.

---

Bron: Kamerbrief waterstofbeleid 2 december 2022

Foto: Beeld: Martijn Beekman © Rijksoverheid