Opzetten pilot waterstofbeurs “HyXchange”

Vanwege een groeiende vraag naar klimaatneutrale waterstof, ontstaat de noodzaak voor een goede marktwerking en een transparante, efficiënte prijsstelling. Een waterstofbeurs kan beide faciliteren. De nieuwe waterstofbeurs krijgt de naam HyXchange. In een vervolgproject wil HyXchange de eerste handelsproducten testen in pilots en simulaties, waarbij de markt verder wordt betrokken.

In september 2020 werd een eerste verkenning naar het opzetten van een waterstofbeurs gepresenteerd. Dit verkennende rapport gaf een visie op een stapsgewijze opbouw van een waterstofbeurs meegroeiend met de waterstofmarkt en de ontwikkeling van waterstofnetwerken. Daarop hebben Gasunie en de havenbedrijven van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port het initiatief genomen een vervolgstudie te laten doen door Bert den Ouden, voormalig directeur van de Nederlandse energiebeurs. Een waterstofbeurs, naar het voorbeeld van de stroom- en gasbeurzen, kan helpen als katalysator van een markt voor klimaatneutrale waterstof. Daarnaast helpt het bij de economische groei van een waterstofmarkt.

Uit het onderzoek van den Oude en input van marktpartijen zijn vier producten gedefinieerd.

• Certificaatproduct : certificering van zowel groene, CO₂-arme als geïmporteerde waterstof is nodig om een groter volume waterstof van veelzijdige herkomst over één netwerk te transporteren, terwijl de gebruikers toch kunnen kiezen welke soort waterstof ze willen kopen. Dit kan worden ontwikkeld door een pilot te doen.
• Indexproduct: dit geeft een waarde aan het certificaatproduct. Het is een index waarmee transparant wordt gemaakt tegen welke prijs waterstof kan worden verhandeld. Het indexproduct is ook een voorloper voor spot en futures en swaps.
• Spotmarktproduct: dit wordt eerst als marktsimulatie opgezet en zodra in een havengebied de infrastructuur gereed is en er meerdere aanbieders en afnemers zijn, in praktijk gebracht als lokale spotmarkt. Die wordt steeds groter naar mate het nationale waterstofnetwerk van Gasunie de waterstofnetten van de verschillende haven- en industriegebieden aan elkaar koppelt.  Zo’n spotmarkt geeft dan ook ruimte voor internationale koppelingen van waterstofhandel..
• Producten voor netbalancering en opslag: het belangrijk om samen met infrastructuurontwikkelaars de marktinrichting verder te verkennen en ontwikkelen.

De initiatiefnemers willen de uitkomsten van de studie verder uitwerken in pilots en simulaties en zo stap voor stap het handelsplatform HyXchange realiseren. De stappen uitgezet in tijd geeft het volgende beeld:

Bron: Gasunie